Veel websites bieden via de homepagina een link aan die je verwijst naar een zogenaamde disclaimer pagina. Je zal je vast afvragen wat de bedoeling is van een dergelijke tekst. De disclaimer dient een bepaald nut waarvan niet iedereen de relevantie begrijpt.
Wat is een disclaimer precies
De disclaimer tekst is een verklaring waarmee de eigenaar van een website een bepaalde aansprakelijkheid wil beperken of zelfs uitsluiten. De tekst wordt meestal voorafgegaan door een header, die een introductie inleidt naar de verdere tekst. Je kan de disclaimer vergelijken met een eigen risico verklaring voor de gebruiker, waarmee de eigenaar van de website verzoekt om de website niet aansprakelijk te stellen voor enigerlei schade die volgt uit het bezoeken van de website. De disclaimer is vrij vertaald een verklaring van uitsluiting, of afwijzing. Met dit statement geef je dan ook aan dat een bezoeker wellicht zijn of haar grenzen kan opzoeken door deze site te benaderen, maar dat de site zich niet verantwoordelijk wil stellen hiervoor. Je komt de disclaimer iedere dag wel ergens tegen, zonder dat je daar misschien erg in hebt. Of het nou de kleine lettertjes zijn onder je tank bon, ofwel een bedrijfspresentatie. De disclaimer is er in vele hoedanigheden. De disclaimer is er in vele soorten en maten en in dit artikel zullen een aantal voorbeelden worden uitgelicht van wat er in de praktijk zoal gebruikt wordt. Daarbij zien we vooral voorbeelden op websites van bedrijven, webshops, of zelfs in bepaalde email berichten. Mocht je van plan zijn om van de disclaimer gebruik te gaan maken, of wil je gewoon weten wat het idee is achter het gebruik van de disclaimer, dan ben je in dit artikel aan het juiste adres.
Disclaimer, niet of wel verplicht?
Soms is het lastig om te ontdekken wat het precieze belang is van de disclaimer. Maar toch kan het een bepaald nut vertegenwoordigen. Daartegenover, het is niet zo dat een disclaimer verplicht is voor iedere ondernemer. Nog sterker, het is een vrijblijvende verklaring waarvoor eenieder de discretie heeft om het te publiceren. Naast de disclaimer kunnen ondernemers ook nog veel vragen hebben over de cookie verklaring, de algemene voorwaarden en de privacy verklaring. Deze webpagina zal trachten daar meer duidelijkheid in te scheppen.
Waarom een disclaimer belangrijk is
In het algemeen heeft de disclaimer als belang dat de eigenaar van de website niet aansprakelijk wil worden gesteld voor de informatie die er wordt gepubliceerd, ofwel voor het bezoeken van de site. Toch heeft de disclaimer niet altijd het gewenste effect. Aansprakelijkheid en uitsluiting daarvan is immers bij wet geregeld, en kan niet zomaar worden beperkt of uitgesloten. Het is dan ook van belang voor de website eigenaar, om eventueel bij een jurist te rade te gaan voordat wordt besloten tot publicatie van de disclaimer.
Welke typen disclaimer er zoal voorkomen
De aansprakelijkheid is dus niet zomaar simpelweg uit te sluiten middels de disclaimer. Het is enkel een verklaring en heeft dus ook van rechtswege niet altijd meer dan die betekenis. Het is dus belangrijk om als website eigenaar op de hoogte te zijn van de juridische eisen die er aan de disclaimer worden gesteld. Teksten van disclaimer verklaringen lijken veel op elkaar maar overlappen ook vaak, afhankelijk van het betreffende onderwerp. Een aantal praktische voorbeelden van wat je in de disclaimer kan plaatsen zijn bijvoorbeeld:
- Het informeren over bepaalde reclame uitingen op de website of over bepaalde blog post die er gepubliceerd staat. Daarmee informeer je de bezoeker dat bepaalde informatie aanstootgevend kan zijn of anderszins prikkelend.
- Er wordt actuele informatie gegeven over een bepaalde stand van zaken. Daarbij kan bijvoorbeeld vermeld staan dat dit vanuit een objectief oogpunt is gedaan zonder dat daarvoor een instantie met expertise is geraadpleegd.
- Er wordt een persoonlijke melding gemaakt van hoe er tegen bepaalde zaken wordt aangekeken. Daarbij wordt het persoonlijke perspectief benadrukt en dat dit tot meningsverschil kan leiden.
- De disclaimer informeert over het feit dat er auteursrecht verbonden is aan de gepubliceerde informatie of beeldmateriaal. Daarbij kan nader worden geïnformeerd over het feit dat het verdere verspreiden ervan juridische implicaties kan hebben.
Voorbeelden uit de praktijk
- Financiële dienstverlening: een veelgebruikte disclaimer van financiële dienstverleners, is dat er aansprakelijkheid wordt afgewezen van de gevolgen die strekken uit het dienstverleners verband dat er is afgesproken tussen de klant en de financiële dienstverlener.
- Gezondheidsartikelen of voedselwaren: het aankopen van bepaalde voedingsmiddelen of gezondheidsartikelen kan gevolgen hebben voor de gezondheid. Al dan niet door een allergische reactie, ofwel door een bijeffect van het aangekochte product. De dienstverlener wil ervoor waarschuwen dat deze consequenties kunnen optreden.
- Blog of content schrijver: een blog schrijver of een Youtube ster. Het internet staat vol met influencers die een enorme schare van fans bedienen. De informatie die dergelijke personages delen, kan indruisen tegen de persoonlijke opvatting of voorkeuren van mensen of bevolkingsgroepen. Om te informeren over de het effect en de kracht van dergelijke content, is de disclaimer een handige tool.
De disclaimer is er zoals gezegd in vele soorten en maten. De inhoud ervan kan afwijken al naargelang de geldende wetgeving in een bepaald land, ofwel de specifieke inhoud van de website. Zo heeft de bedrijvensite van een uitzendbureau weer een andere strekking dan dat van een advocatenkantoor. Of zal de disclaimer van een blog post website er weer heel anders uitzien dan die van een webshop. Een voorbeeldtekst van de disclaimer is er online wel te vinden, en kan specifiek worden gesorteerd op de branche waarin je je bevindt. Er is echter geen vaste vorm waarin de disclaimer wordt geschreven. Iedere juridisch adviseur of bedrijf heeft weer een andere voorkeur voor de inrichting van de disclaimer tekst. Organisaties die er te raadplegen zijn over de inrichting van disclaimer tekst zijn brancheorganisaties of juridische dienstverleners. Bovendien is het raadzaam om mede-ondernemers te raadplegen over een vorm die voor hun het beste heeft gewerkt.
Juridische gevolgen van de disclaimer
Wat niet veel mensen weten is dat de disclaimer niet altijd effect hoeft te hebben in juridische zin. In beginsel wordt het dan ook beschouwd als een vrijblijvende verklaring, die niet meer doet dan het enkel informeren met betrekking tot de inhoud van de website. Veel ondernemers denken nog steeds dat het enkel informeren over bepaalde inhoud, voldoende effect met zich meebrengt bij een eventuele rechtsgang. Dat is dus in beginsel niet zo, al is dat afhankelijk van het specifieke geval. Er is namelijk sprake van een mededeling op eenzijdige basis. Zo is er keuze uit twee verschillende smaken. Er kan je een optie worden geboden om akkoord te gaan met de disclaimer of algemene voorwaarden. Maar er kan ook slechts een disclaimer worden getoond zonder dat daarvoor een akkoordverklaring wordt verzocht. Het juridische effect van deze twee smaken is totaal verschillend. Het is immers ook mogelijk voor de bezoeker om niet met een disclaimer akkoord te gaan. En in dat geval heeft het effect van de disclaimer niet meer dan een informatie effect. Maar dan is het nog steeds niet zo dat het geen effect heeft in de rechtszaal. Er is immers geïnformeerd over inhoud. Soms is de disclaimer zelfs totaal overbodig en simpelweg alleen maar informatief. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer er wordt geïnformeerd over een bepaald auteursrecht dat er rust op de content van de betreffende website. Aangezien het auteursrecht in de gehele Europese Unie en daarbuiten al geregeld is door nationale regelgeving, kan een verklaring in een disclaimer daar geen verandering in brengen. Het effect van deze mededeling is dus in feite overbodig. Omdat het auteursrecht al vanuit zichzelf werkt, en geen strekking hoeft te hebben vanuit de disclaimer.
De disclaimer in de praktijk
Je komt de verklaring tegen in verschillende branches en hoedanigheden. De precieze inhoud hoeft niet wezenlijk van elkaar te verschillen, al zijn er wel bepaalde kenmerken te herkennen in specifieke niches. Bepaalde voorbeeld teksten zijn hieronder weergegeven, om een beeld te geven van wat je kan verwachten op een bepaald gebied.
- Auteursrechtelijke disclaimer
- Persoonlijke disclaimer
- Informatieve disclaimer
De teksten en al het beeldmateriaal dat er gepubliceerd staat op deze website behoort toe aan de ontwikkelaar van diezelfde website. Uit dit auteursrecht strekt dan ook voort dat de onrechtmatige verspreiding of publicatie van deze informatie kan leiden tot schade bij de eigenaar. Alle schade als gevolg van dergelijke onrechtmatige verspreiding. kopie of publicatie zal de overtreder worden aangerekend en in rekening worden gebracht.
Alle informatie die gepubliceerd is op de website komt voort uit de persoonlijke overwegingen van de eigenaar. Niets is dan ook geschreven vanuit een bepaalde expertise en kan dan ook niet worden beschouwd als een advies of grondslag voor andermans keuzes of beslissingen. Deze webpagina is geen instellingen met expertise op gebied van zorg/voeding/lifestyle/gezondheid.
De informatie die gepubliceerd staat op deze website kan gedateerd zijn en niet gebaseerd op de laatst geldende richtlijnen of adviezen. Bovendien is de informatie op onze pagina’s enkel bedoeld voor bezoekers met een leeftijd van minimaal 18 jaren oud. Bezoek zonder voorafgaande toestemming van een zorgdrager is dan ook niet toegestaan.
Disclaimer met juridische werking
Uit het voorgaande komt naar voren dat het van belang is om te begrijpen dat de disclaimer in principe geen rechtsgeldige werking toekomt en dat het enkel een informatieve boodschap representeert. Hieraan is wel een kanttekening verbonden. Het is namelijk niet uitgesloten dat een disclaimer juridisch effect heeft. Wanneer de bezoeker van de website immers een akkoordverklaring ondertekent, dan krijgt de disclaimer hetzelfde effect als die van algemene voorwaarden. Deze akkoordverklaring heeft namelijk een instemming tot stand gebracht. En deze instemming leidt weer tot juridische werking van de disclaimer.
Wie de disclaimer kan opstellen
Veel website ontwikkelaars zijn ten onrechte in de veronderstelling dat de disclaimer een juridisch document is en dan ook geschreven moet worden door een jurist of zelfs een advocaat. Niets is minder waar, want de disclaimer is enkel een informatieve boodschap op de website. Deze verklaring kan dan ook geschreven worden door een tekstschrijver, zonder dat daarvoor diepgravende juridische kennis benodigd is. Wel is het natuurlijk handig als een tekstschrijver een bepaalde ervaring heeft opgedaan bij het opstellen van disclaimer verklaringen. De brancheorganisatie die hoort bij jouw specifieke beroepsgroep kan eveneens goed adviseren over de inhoud van de gewenste disclaimer. Het is immers wel zo handig als de disclaimer tekst, en misschien zelfs de cookie- en de privacy verklaring, zijn aangesloten op de door jouw bediende specifieke markt. Ook is het wenselijk dat jouw boodschap de gewenste toon aanslaat. Je wil immers je bezoekers wel informeren, maar niet laten schrikken en wegjagen van jouw webpagina. Het is dus wel belangrijk om je te realiseren dat er aan de disclaimer geen juridische consequenties verbonden hoeven te zijn. Veel geld uitgeven aan het opstellen van een disclaimer verklaring is dan ook wel of niet een juiste keuze, afhankelijk van het specifieke geval. De ene beroepsgroep heeft een disclaimer verklaring harder nodig dan de andere. Bijvoorbeeld omdat er vaak gevallen voorkomen waarin het auteursrecht wordt geschonden.
Jurist niet altijd nodig
Een kostbare jurist is dan ook niet altijd de meest zinvolle oplossing. Vooral als je een tekstschrijver hebt weten te vinden die dezelfde klus in de helft van de tijd voor je kan doen. Bovendien heeft een dergelijke tekstschrijver wellicht meer ervaring bij het opstellen van dit document, in jouw specifieke beroepsgroep. Veel juristen zullen je vertellen dat de disclaimer niet onderschat mag worden omdat het wel degelijk effect heet in de rechtszaal. Hierboven werd al gesteld dat dat niet het geval is, dus laat je niet door een jurist omkletsen richting een dure disclaimer verklaring.
Verschillen disclaimer en algemene voorwaarden
Het zal je misschien al duizelen van de juridische termen in op deze pagina en misschien zit je nog steeds wel met vragen. Een daarvan is bijvoorbeeld het verschil tussen de disclaimer en de algemene voorwaarden. Om daar een goed beeld van te verschaffen, is deze paragraaf ingericht.
In wezen lijken de teksten van de algemene voorwaarden en de disclaimer erg veel op elkaar. Vaak vliegen de formele teksten en juridische termen je om de oren. Maar het effect van beide documenten is wezenlijk verschillend. Hierboven werd al even melding gemaakt van het feit dat de juridische werking van een disclaimer nihil kan zijn. In tegenstelling tot die opvatting, hebben de algemene voorwaarden wel degelijk juridische strekking. Voor het opstellen van algemene voorwaarden is het consulteren van een juridisch specialist van groter belang, omdat het eventueel effect kan hebben in de rechtszaal.
In feite vormen de algemene voorwaarden de huisregels van de betreffende website. Daar waar de disclaimer wellicht een poging doet om bepaalde aansprakelijkheid uit te sluiten, is dat juridisch niet mogelijk. De disclaimer heeft enkel informatief effect. De algemene voorwaarden daarentegen kunnen wel degelijk bepaalde aansprakelijkheden uitsluiten. Wel worden hieraan weer verdere eisen gesteld vanuit de wet. Zo mag bepaalde aansprakelijkheidsuitsluiting niet ‘onredelijk’ zijn naar de bezoeker toe, of indruisen tegen bepaalde geldende wet- of regelgeving.
Een bekend voorbeeld van regels waaraan algemene voorwaarden vaak worden getoetst zijn de regels van het consumentenrecht. Deze wetten bevatten regels waaraan de verhandeling van consumenten producten moeten voldoen. Zo worden er eisen gesteld aan de verpakking van producten, het feit dat producten wel volledig moeten aankomen na levering, aan bepaalde producteisen moeten voldoen en nog veel meer. Algemene voorwaarden mogen geen regels beschrijven die in conflict zijn met deze consumentenregels.
Effect van aansprakelijkheid per e-mail
Het werd hierboven al eerder aangestipt dat het effect van de disclaimer juridisch gezien nihil kan zijn, in het geval de bezoeker of gebruiker er geen akkoord op heeft gegeven. Veel websites verzoeken dan ook een akkoordverklaring met een bepaalde disclaimer, zodat hieraan juridisch effect kan worden gegeven. In de praktijk kom je ook veel gevallen tegen waarin bedrijven een disclaimer toevoegen aan email verkeer. Het juridische effect hiervan is beperkt aangezien er geen toestemmingsverklaring van de bezoeker aan ten grondslag ligt. Het effect van de disclaimer per email is dan ook beperkt tot slechts een informatieve werking.
Conclusie
In dit artikel zijn de hoogtepunten van de disclaimer aan de orde gebracht. Wellicht niet het meest spannende onderdeel van de website, maar wel belangrijk om op de hoogte te zijn van de ins en outs met betrekking tot de disclaimer verklaring. Hierboven werd aangestipt dat het van belang is voor de ontwikkelaar (of ondernemer) om zich te realiseren dat het juridische effect van de disclaimer beperkt is, tenzij er een bepaalde instemming is gegeven door de gebruiker. Dat kan bijvoorbeeld zijn door het aanvinken of ondertekenen van de disclaimer verklaring.
Er kan wel juridische werking uitgaan van een andere verklaring dan de disclaimer. Meestal wordt hieraan uitdrukking gegeven door algemene voorwaarden te verstrekken, voordat er een overeenkomst wordt aangegaan. Deze algemene voorwaarden bevatten de huisregels van het betreffende bedrijf website, en kunnen bij een eventuele rechtsgang wel degelijk gewicht krijgen.
De disclaimer laten opstellen is mogelijk door een tekst schrijver en hoeft niet noodzakelijk door een jurist te gebeuren. Wil je er zeker van zijn dat jouw gebruikersverklaring wel juridische werking toekomt? In dat geval is het raadzaam om algemene voorwaarden te laten opstellen door een juridisch specialist of dienstverlener. De beste keuze gaat dan uit naar iemand met een bepaalde ervaring in jouw beroepsgroep. Voor meer informatie over de inhoud van de disclaimer kan jouw brancheorganisatie eveneens nuttige informatie doen toekomen.